яруу найраг гэж юу вэ?....

Friday, September 16, 2011

яруу найраг гэж юу вэ?....

/2006 онд бичсэн нэгэн нийтлэлийнхээ төгсгөлийн хэсгээс.../

..... Би урт холын аянд нисч явахдаа яруу найргийн тухай яриа яахлаараа дандаа дүүлэн нисэх утга агуулгатай байдаг билээ хэмээн бодож суув. Ер нь яруу найраг гэж юу вэ? Гэсэн асуултанд хамгийн сонгомол тодорхойлолтыг хэн өгсөн билээ? гэж ном судар онгичиж үзэв. Абуль Фараж нэгэнтээ “Яруу найраг гэж юу болохыг би маш сайн мэднэ. Яг энэ гээд хэлчих гэвэл мэдэхээ байчихдаг” гэснийг хамгийн оносон хариулт гэж үзсэн ч байна. Яруу найргийн тухай, яруу найргийн үг хэлний тухай ч юмуу тодорхой нэг хэсэг ойлголтын тухай бол оночтой үг олон байнаа. Яг, яруу найраг гэж юу вэ? гэсэн асуултанд төгс хариулт одоо болтол гараагүй юм байна даа хэмээн бодоход хүрлээ.
Саяхан нэг өдөр Дэлхийн Яруу Найргийн өдрийг тэмдэглэх тухай бодож суугаад Явуухулан багшийнхаа “Шүлэг минь, хүлэг минь” хэмээх алдарт шүлгийг дахин уншаад ганцаараа дуу алдаж, босон харайлаа. Тэрбээр яруу найргийг,

УХААН БОДЛООС БОСООГООРОО ТӨРСӨН ГУУРСТ ХҮЛЭГ

хэмээн тодорхойлжээ. Морин дэл дээр нисч омог омогшил авсан Монгол найрагчаас өөр хэн ингэж томъёолж чадах билээ? Чухам бидний эрээд хайгаад байсан яруу найраг гэж юу вэ? гэсэн асуултанд өгсөн төгс хариулт энэ л байна. Би эрснээ оллоо! Олох олохдоо Монголоосоо оллоо!
Монголын үр сад бидний морин дэл дээр нисч ахуйд “ухаан бодолд” өдөлсөн тэрхүү онгодын “гуурст хүлэг” буюу яруу найргийн жигүүр дэвэн дүүлэх цаг болоод нөхцөл нь бүрдвэй. “Гүү-үү-үү-үүг”!

Яруу найрагч Г.МЭНД-ООЁО.

Улаанбаатар. 2006.III

No comments:

Post a Comment

About G Mend-Ooyo

G. Mend-Ooyo was born into a herding family in Dariganga, Mongolia, in 1952. He grew up riding horses and tending sheep, moving over the steppe by camel caravan.

In 1980, he published his first book of poetry, Birds of Thought, and has since published over forty books of poetry, novel, children’s book, fiction, criticism and essays. His ongoing work of poetic fiction, Golden Hill (first published in 1993), has become one of the most influential pieces of contemporary Mongol literature. Fifth edition of Golden Hill published in 2010, Mongolia.

Mend-Ooyo's writing deals with the life of Mongolia's nomadic herders, their culture and cultural knowledge. In his style and thematic material, he seeks to express the melody and richness of the Mongol language and nomadic society. His work has been translated into over thirty languages, including English, Japanese, Hungarian, Russian, Chinese and French, and has garnered prizes from literary organizations throughout the world. He received title Poet Laureate from World Academy of Arts and Culture /USA/ in 2009.

Also, G Mend-Ooyo is writing the Mongolian Calligraphy. He presented several exhibitions in Mongolia and abroad. Example, last his exhibition named “My Crystal Temple of Soul” in Modern Art Gallery of Mongolia, in January, 2010 and attended the President of Mongolia to it and given opening speech.

Mend-Ooyo lives in Ulaanbaatar, Mongolia, and directs the Mongolian Academy of Poetry and Culture.

My Gente Lyric by G Mend-Ooyo

I am a child of nomadic Mongolia. We would move at the break of dawn. As a child I used to sit in a basket on the loaded cart, greeting the morning sunshine at the even pace of the plodding camel; perhaps it was then that I felt the rhythm of my future poems. When we reached our new camp, everything – the blue cranes, the small trace of white fog, the cluster of boulders, the variegated hills – would all seem new to me.

My father would seat me on his lap and hold his fiddle in front of me, then play a long clear melody – the “Jaakhan Sharga” of the Dariganga Mongols – and as this song came neighing and whinnying out at me, the local mountains would more grand, the water clearer, the song of the birds more melodious. . . Thus my little body became the instrument and my father played on me. My poetry was tuned to the melody of the Morin Khuur across the sacred space of the steppe...

The Official Website

Friday, September 16, 2011

яруу найраг гэж юу вэ?....

No comments:

Sh.Baatar